Olağanüstü Hal Kapsamında Yargı Alanında Alınan Tebdi̇rlere İli̇şki̇n Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi̇

Olağanüstü Hal Kapsamında Yargı Alanında Alınan Tebdi̇rlere İli̇şki̇n Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi̇

• 05.02.2025

06.02.2023 tarihinde Kahramanmaraş’ta meydana gelen ve 10 ili etkileyen 7.7 ve 7.6 büyüklüklerindeki deprem felaketi sebebi ile aynı gün gerçekleşen depremlerden etkilenen 10 il kapsamında olağanüstü hâl ilan edilmiştir. Bu sebeple yargı alanında da çeşitli düzenlemelerin yapılması gereği hasıl olmuştur. 11.02.2023 tarihli 32101 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanan 120 sayılı Kararname yayım tarihinde yürürlüğe girmiştir. Cumhurbaşkanı tarafından yürütülen Kararname kapsamında yapılan düzenlemelerin detayları aşağıdaki gibidir.

1. Yargı Alanında Alınan Tedbirler (Sürelerin Durması)

06.02.2023 tarihinde meydana gelen deprem sebebi ile depremden etkilenen Kahramanmaraş, Gaziantep, Malatya, Diyarbakır, Kilis, Şanlıurfa, Adıyaman, Hatay, Osmaniye ve Adana illerinde yargı alanında hak kaybı yaşanmaması adına sürelerin durdurulmasına ilişkin tedbirler alınmıştır. Bahsi geçen tedbirler şöyledir;

Olağanüstü hâl sebebi ile yargı alanında hak kaybı yaşanmaması adına; dava açma, icra takibi başlatma, başvuru, şikâyet, itiraz, ihtar, bildirim, ibraz ve zamanaşımı süreleri, hak düşürücü süreler ve zorunlu idari başvuru süreleri de dahil olmak üzere bir hakkın doğumu, kullanımı veya sona ermesine ilişkin tüm süreler, İdari Yargılama Usulü Kanunu, Ceza Muhakemesi Kanunu ve Hukuk Muhakemesi Kanunu ile usul hükmü içeren diğer kanunlarda taraflar veya ilgililer bakımından belirlenen süreler ve bu kapsamda hakim tarafından tayin edilen süreler ile arabuluculuk ve uzlaştırma kurumlarındaki süreler, İcra ve İflas Kanunu ile takip hukukuna ilişkin diğer kanunlarda belirlenen süreler ve bu kapsamda hakim veya icra ve iflas daireleri tarafından tayin edilen süreler, nafaka alacaklarına ilişkin icra takipleri hariç olmak üzere tüm icra ve iflas takipleri, taraf ve takip işlemleri, yeni icra ve iflas takip taleplerinin alınması, ihtiyati haciz kararlarının icra ve infazına ilişkin işlemler 06.02.2023 tarihinden 06.04.2023 tarihine dek durdurulmuştur. Bu süreler, durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden (07.04.2023) itibaren işlemeye başlar.

İcra İflas Kanunu ile takip hukukuna ilişkin diğer kanunlar kapsamında; icra ve iflas daireleri tarafından mal veya haklara ilişkin olarak ilan edilmiş olan satış gününün durma süresi içerisinde kalması halinde, bu mal veya haklar için durma süresinden sonra yeni bir talep aranmaksızın icra ve iflas daireleri tarafından satış günü verilir. Bu durumda satış ilanı sadece elektronik ortamda yapılır ve ilan için ücret alınmaz. Durma süresi içinde rıza ile yapılan ödemeler kabul edilir ve taraflardan biri, diğer tarafın lehine olan işlemlerin yapılmasını talep edebilir. Konkordato mühletinin alacaklı ve borçlu bakımından sonuçları, durma süresince devam eder. Durma süresince, icra ve iflas hizmetlerinin aksamaması için gerekli olan diğer tedbirler alınır.

2. Sürelerin Durdurulmadığı İş ve İşlemler

Suç ve ceza, kabahat ve idari yaptırım ile disiplin hapsi ve tazyik hapsi için kanunlarda düzenlenen zamanaşımı süreleri, Ceza Muhakemesi Kanunu’nda düzenlenen koruma tedbirlerine ilişkin süreler, Hukuk Muhakemesi Kanunu’nda düzenlenen ihtiyati tedbiri tamamlayan işlemlere ilişkin süreler ve TBMM ve Cumhurbaşkanı seçimleri bakımından ilgili kanunlarda düzenlenen süreler istisna kabul edilir ve söz konusu işlemlere ilişkin süreler durmaz.

3. Sürelerin Durdurulmasından Etkilenen Gerçek ve Tüzel Kişiler

Söz konusu tedbirler, 06.02.2023 tarihi itibarıyla yerleşim yeri olağanüstü hâl ilan edilen iller olan gerçek ve tüzel kişiler ile aynı tarihte bu illerde bulunan kişiler bakımından ülke genelinde uygulanır.

Söz konusu tedbirler, olağanüstü hâl ilan edilen illerin barosuna 06.02.2023 tarihi itibarıyla kayıtlı avukatlar ile diğer barolara kayıtlı olup aynı tarihte bu illerde bulunan avukatlar tarafından takip edilen dava ve işlerle ilgili olarak bu avukatlar bakımından ülke genelinde uygulanır.

Olağanüstü hal ilan edilmeyen illerin barosuna kayıtlı avukatların ve bürolarında çalışan kişilerin; olağanüstü hal ilan edilen illerde kan veya kayın kısımlarının bulunması veya olağanüstü hal ilan edilen illerde felakete uğrayanların kurtarılması, meydana gelen hasar ve zararın telafi edilmesi ya da ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla bu illere gitmeleri halinde, yargı alanında getirilen tedbirler söz konusu avukatlar tarafından takip edilen dava ve işlerle ilgili olarak bu avukatlar bakımından 06.03.2023 tarihine kadar ülke genelinde uygulanır.

Yerleşim yeri olağanüstü hâl ilan edilmeyen iller olan kişilerin; olağanüstü hâl ilan edilen illerde kan veya kayın kısımlarının bulunması veya olağanüstü hâl ilan edilen illerde felakete uğrayanların kurtarılması, meydana gelen hasar ve zararın telafi edilmesi ya da ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla bu illere gitmeleri halinde bu madde hükmü, söz konusu kişiler bakımından 06.03.2023 tarihine kadar ülke genelinde uygulanır.

Bu başlık kapsamında anılan gerçek ve tüzel kişiler ile avukatlar, yerleşim yeri olağanüstü hâl ilan edilen iller dışında kalan gerçek ve tüzel kişiler aleyhine icra ve iflas takibi, taraf ve takip işlemi ile ihtiyati haciz kararlarının icra ve infazına ilişkin işlemleri yapabilir. Bu imkândan yararlanan gerçek ve tüzel kişiler ile avukatlar, işlemi başlattığı tarihten itibaren işlem kapsamında yargı alanında alınan tedbirlerden yararlanamazlar.

4. Karar Alıcı Merciiler

Durma süresince duruşmaların ve müzakerelerin ertelenmesi de dahil olmak üzere alınması gereken diğer tüm tedbirler ve tedbirlere ilişkin usul ve esaslar Yargıtay ve Danıştay bakımından ilgili Başkanlar Kurulu tarafından, ilk derece adli ve idari yargı mercileri ile bölge adliye ve bölge idare mahkemeleri bakımından Hakimler ve Savcılar Kurulu tarafından, adalet hizmetleri bakımından Adalet Bakanlığı tarafından belirlenir.

5. Yakalama Emrinin Yerine Getirilmesi Hakkında Düzenleme

Olağanüstü hâl ilan edilen sulh ceza hakimlikleri ve mahkemeler tarafından düzenlenen yakalama emri üzerine yakalanan kişinin en geç yirmi dört saat içinde yetkili hâkim veya mahkeme önüne çıkarılamaması ve sesli ve görüntülü iletişim sisteminin kullanılamaması durumunda bu kişinin yakalandığı yer sulh ceza hâkimi veya mahkemesi tarafından sorgusu yapılır veya ifadesi alınır.

6. Gözaltı Süresi ile Tutukluluk ve Tahliye Taleplerinin İncelenmesi Hakkındaki Düzenlemeler

Olağanüstü hâl ilan edilen yerlerde olağanüstü hâl süresince; Türk Ceza Kanunu’nda yer alan hırsızlık ve yağma suçlarında göz altı süresi, şüphelinin yakalama yerine en yakın hâkim veya mahkemeye gönderilmesi için zorunlu süre hariç; yakalama anından itibaren dört günü geçemez. Delillerin toplanmasındaki güçlük veya şüpheli sayısının çokluğu nedeniyle Cumhuriyet savcısı, gözaltı süresinin üç gün süreyle uzatılmasına yazılı olarak emir verebilir. Tutukluluğa itiraz, tahliye talepleri ve tutukluluğunun incelenmesi dosya üzerinden karara bağlanabilir. Tahliye talepleri, tutukluluğun incelenmesiyle birlikte karara bağlanabilir. Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 108. Maddesi uyarınca yapılan tutukluluğun incelenmesi, bir defaya mahsus olmak üzere altmış günlük süreyle re’sen yapılır.

Olağanüstü hâl ilan edilen Kahramanmaraş, Gaziantep, Malatya, Diyarbakır, Kilis, Şanlıurfa, Adıyaman, Hatay, Osmaniye ve Adana illerine ilişkin yargı alanında getirilen tedbirler izah edilmiş olup konuya ilişkin herhangi bir sorunuz olur ise bizler ile iletişime geçmenizi rica ederiz.