Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) İzin Süreçleri

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) İzin Süreçleri

• 15.01.2025

Enerji, modern yaşamın temel taşlarından biridir. Elektrik, doğal gaz, petrol ve LPG gibi enerji kaynaklarının düzenlenmesi, arz güvenliği ve sürdürülebilirlik açısından kritik öneme sahiptir. İşte tam da bu noktada, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), sektörde dengeyi sağlamak ve düzenlemeleri yapmak için devreye girer. Peki, EPDK'nın izin süreçleri nasıl işler? Bu makalede detayları ele alacağız.

1) EPDK Nedir?

EPDK, enerji piyasalarının düzenlenmesinden ve denetlenmesinden sorumlu bir kamu kurumudur. Elektrik, doğal gaz, petrol ve LPG piyasalarının adil, şeffaf ve rekabetçi bir şekilde işlemesini sağlamak ana hedefidir.

2) EPDK İzin Süreçlerinin Amacı

Enerji piyasasındaki izin süreçlerinin temel amacı, faaliyetlerin yasal ve güvenli bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlamaktır. Bu süreçler, piyasa oyuncularının haklarını korurken tüketicilere kaliteli hizmet sunmayı da garanti eder.

3) Hangi Faaliyetler İçin İzin Gerekir?

EPDK’nın düzenlediği piyasalar aşağıdaki faaliyetler için izin gerektirir

Elektrik üretimi, iletimi ve dağıtımı

Doğal gaz ithalatı, iletimi ve dağıtımı

Petrol depolama ve taşımacılığı

LPG dolum, dağıtım ve satış faaliyetleri

4) EPDK İzin Süreçleri

Genel olarak, bir faaliyete başlamadan önce ilgili lisans veya izin başvurusunun tamamlanması gerekir. Süreç, başvurunun incelenmesi, belgelerin kontrolü ve onay verilmesi adımlarını içerir. Başvurular, belgelerin tam olması durumunda genellikle 3-6 ay içinde sonuçlanır.

4-a) Başvuru Süreci

Başvuru yapmak için aşağıdaki adımlar takip edilmelidir:

1. Gerekli belgelerin hazırlanması:

Petrol piyasası başvurularında istenilen belgeler; Bayilik Lisansı, Madeni Yağ Lisansı, İşleme Lisansı, Dağıtıcı Lisansı, İhrakiye Teslim Lisansı, Taşıma Lisansı, Serbest Kullanıcı Lisansı, Depolama Lisansı, İletim Lisansı, Rafineri Lisansı

Doğal gaz piyasası başvurularında istenilen belgeler ; İthalat Lisansı, İhracat Lisansı, Depolama Lisansı, İletim Lisansı, Toptan Satış Lisansı, Sıkıştırılmış Doğal Gaz (CNG) Lisansı, Dağıtım Lisansı

Elektrik piyasası başvurularında istenilen belgeler: Lisans başvuru dilekçesi, yetki belgesi, esas sözleşme, ortaklık yapısı belgeleri, kontrol beyanı/belgesi, tüzel kişinin güncel sermaye tutarını gösteren belgeler, lisans alma bedelinin EPDK hesabına yatırıldığını gösterir belge ve yasaklı olmama beyanı,

2. Elektronik başvuru sistemine giriş : EPDK Başvuru Sistemine erişim; e-devlet şifresi, elektronik imza veya mobil imza ile sağlanır. Ön lisans başvuruları, tadil başvuruları, birleşme veya bölünme onay başvuruları ve sona erdirme başvuruları; Üretim lisansı başvuruları, tadil başvuruları, birleşme veya bölünme onay başvuruları ve tesis/proje devri onay başvuruları ile sona erdirme başvuruları, tedarik lisansı başvuruları, tadil başvuruları ve sona erdirme başvuruları; üretim lisansı kapsamında YEKDEM başvuruları EPDK Başvuru Sistemi üzerinden elektronik ortamda elektronik başvuru yetkilisi eliyle yapılır. İletim, dağıtım, OSB dağıtım, OSB üretim, OSB üretim ön lisans ve piyasa işletim lisanslarına ilişkin başvurular ile nükleer enerjiye dayalı ön lisans ve üretim lisansı başvuruları ve bunların tadili ile sona erdirilmesine ilişkin başvurular yazılı olarak yapılır.

Bir tüzel kişinin EPDK Başvuru Sistemi üzerinden başvuru yapabilmesi için en az bir elektronik başvuru yetkilisinin olması zorunludur. Bu kişi münferiden EPDK Başvuru sistemine muhatap yetkilisi olarak tanımlanır. Tüzel kişiler elektronik başvuru yetkilisi olarak üçüncü kişileri de yetkilendirebilir. Üçüncü kişiler muhatap yetkilisi ya da ön lisans ve/veya lisans yetkilisi olarak tanımlanabilir. Tüzel kişi yetkilisinin elektronik başvuru yetkilisi olarak tanımlanabilmesi için dilekçe ile Kuruma yazılı olarak bildirilmesi gerekir. Dilekçe ekinde “Yetki Belgesi” sunulur.  Kurum, yetki belgesinin sunulmasını takip eden beş iş günü içerisinde elektronik başvuru yetkilisinin EPDK Başvuru Sistemi’ne erişim yetkisini tanımlar.

Tüzel kişiyi temsil ve ilzama yetkili kişiler dışında bir kişinin muhatap yetkilisi olması halinde, Kuruma sunulacak vekâletnamede asgari olarak vekilin, EPDK Başvuru Sistemi üzerinde;  Kuruma ön lisans ve/veya lisans başvurusunda bulunma, yapılmış ön lisans ve/veya lisans başvurularından vazgeçme, Tüzel kişinin sahibi olduğu ön lisans ve/veya lisanslar için tadil başvurusunda bulunma, yapılmış tadil başvurularından vazgeçme; Tüzel kişinin sahibi olduğu ön lisans ve/veya lisanslar için sona erdirme başvurusunda bulunma, bu başvurudan vazgeçme ; Tüzel kişinin üretim lisansları için tesis/proje devri onay başvurusunda bulunma ve bu başvurudan vazgeçme ; Birleşme veya bölünmeye onay verilmesi için başvuruda bulunma ve bu başvurudan vazgeçme ; Tüzel kişinin sahibi olduğu yenilenebilir enerji kaynağına dayalı üretim lisansları için YEKDEM başvurusunda bulunma, bu başvurudan vazgeçme, hususlarında temsil ve ilzama yetkilendirilmiş olması zorunludur.

3. Başvuru ücretinin ödenmesi

4. Belgelerin kuruma sunulması

5) Lisanslar

5-a) Elektrik Piyasası Lisansları

Elektrik piyasasında, Üretim Lisansı (Elektrik üretim tesisi kurmak isteyenlerin alması gerekir), İletim Lisansı (Elektriğin taşınması için gerekli lisans), Dağıtım Lisansı (Elektriğin son kullanıcılara ulaştırılmasını kapsar) alınmadır.

2024 yılı için üretim faaliyeti için ön lisans ve lisans alma bedeli kapasiteye bağlı olarak 51 bin 30 lira ile 2 milyon 477 bin 840 lira arasında belirlenir.

Lisans yenileme bedeli ise lisans alma bedelinin yüzde 50’si kadardır.

Yerli doğal kaynaklar ile yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisi kurmak üzere lisans almak için başvuruda bulunan tüzel kişiler, bu bedelin yüzde 10’unu öder.

Yıllık lisans bedeli ise iç tüketim dahil olmak üzere brüt üretim üzerinden kilovatsaat başına 0,015 kuruş olarak uygulanır.

Elektrik piyasasında dağıtım faaliyeti için lisans alma bedelleri ise 742 bin 910 liradan başlar.

Dağıtım ve iletim faaliyetleri için yıllık lisans bedeli de kilovatsaat başına 0,015 kuruştur.

5-b) Doğal Gaz Piyasası Lisansları

Doğal gaz piyasasında, iletim, dağıtım, ithalat ve ihracat gibi faaliyetler için lisans alınmalıdır. Özellikle iletim ve dağıtım faaliyetleri için teknik yeterlilik belgeleri talep edilir.

2024 yılı için lisans alma bedeli ithalat faaliyetlerinde 1 milyon 228 bin 850 lira, boru hattıyla iletimde 9 milyon 207 bin 960 lira, sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) olarak iletimde 446 bin 530 lira, depolamada 2 milyon 470 bin 650 lira, toptan satış ve dağıtımda 612 bin 980 lira, sıkıştırılmış doğal gazda (CNG) 122 bin 730 lira ve ihracat lisansı 246 bin 870 lira olarak belirlenmiştir.

Doğal gaz piyasasında dağıtım şirketlerinin yapım ve hizmet sertifikası alma ve yenileme bedeli 38 bin 20 lira, sertifika tadil bedeli 12 bin 10 lira, sertifika vize bedeli 6 bin 520 lira, sertifika sureti çıkarma bedeli ise 2 bin 670 liradır.

5-c) Petrol ve LPG Lisansları

Petrol piyasasında depolama, taşımacılık ve rafineri gibi faaliyetler lisans kapsamındadır. LPG piyasasında ise dolum tesislerinden otogaz istasyonlarına kadar her aşamada izin alınması gerekir.

2024 yılı için lisans alma bedellerinde ikrahiye teslimi lisansı alma bedeli 185 bin 10 lira,

İşletme lisansı alma bedeli petrokimyada 185 bin 10 lira iken biyodizelde 63 bin 70 lira, işletme atık lisansında 484 bin 780 lira, Madeni yağ lisansı lisans alma bedeli 614 bin 430 lira olarak ;

LPG piyasasında LPG dağıtıcı lisansı alma bedeli 1 milyon 832 bin 170, Lisans suret çıkarma bedeli 12 bin 560 lira, LPG otogaz bayilik lisansı alma bedeli ise 18 bin 560 lira olarak belirlenmiştir.

EPDK, lisans sahiplerinin mevzuata uygun hareket ettiğinden emin olmak için düzenli denetimler yapar. Uyum sağlanmaması durumunda cezai yaptırımlar uygulanabilir.

Lisansların geçerlilik süresi faaliyetin türüne göre değişir. Genellikle 10-49 yıl arasında bir süre geçerlidir ve süre sonunda yenileme işlemi yapılmalıdır.

NÜKLEER DÜZENLEME KURUMU (NDK)

2010 yılında “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Rusya Federasyonu Hükümeti Arasında Türkiye Cumhuriyeti’nde Akkuyu Sahası’nda Bir Nükleer Güç Santralinin Tesisine ve İşletimine Dair İşbirliğine İlişkin Anlaşma” imzalanmıştır. Anlaşmaya istinaden Mersin ili Gülnar ilçesinde yer alan Akkuyu Sahası’nda dört reaktör üniteli bir nükleer güç santrali kurulması için çalışmalara başlanmıştır. Nükleer enerji alanında gerçekleştirilen bu önemli atılımın yanı sıra ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerin gerekleri ile uluslararası kuruluşlar tarafından yayımlanan dokümanlarda sunulan tavsiyeler göz önünde bulundurularak, TAEK bünyesinde yürütülmekte olan düzenleyici kontrol faaliyetlerinin bağımsız bir düzenleyici kurum tarafından yürütülmesi ve ar-ge fonksiyonu ile düzenleyici fonksiyonların birbirinden ayrılması ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Bu ihtiyacın karşılanması amacıyla 2/7/2018 tarihli ve 702 sayılı Nükleer Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname yayımlanmış ve Nükleer Düzenleme Kurumu (NDK) kurulmuştur. Akabinde 5/3/2022 tarihli ve 7381 sayılı Nükleer Düzenleme Kanunu yayımlanmış ve Kanunun 27'nci maddesiyle 702 sayılı Kanun Hükmünde Kararname yürürlükten kaldırılmıştır. Hâlihazırda NDK; 7381 sayılı Kanun, 95 sayılı Nükleer Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ve ilgili diğer mevzuat kapsamında faaliyetlerine devam etmektedir.

Kurumun düzenleyeceği faaliyet, konu ve alanlar, 95 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 4. maddesinde belirlenmiş olup aşağıda sıralanmaktadır:

Çalışanların, halkın, çevrenin ve gelecek nesillerin radyasyondan korunması.

Nükleer enerji ve radyasyona ilişkin faaliyetlerde güvenlik, emniyet ve nükleer güvence.

Nükleer tesis, radyasyon tesisi veya radyoaktif atık tesislerinin kurulmasına, işletilmesine, işletmeden çıkarılmasına veya kapatılmasına ilişkin tüm faaliyetler.

Nükleer maddelerin çıkarılması, üretilmesi, taşınması, depolanması, ihracatı, ithalatı, ticareti, bulundurulması, devri, işlenmesi, yeniden işlenmesi ve kullanılması.

Radyasyon kaynaklarının üretilmesi, taşınması, depolanması, ihracatı, ithalatı, ticareti, bulundurulması, devri, kullanılması, kurulması, değiştirilmesi, sökülmesi, bakımı ve onarımı.

Radyoaktif atıkların bulundurulması, devri, işlenmesi, taşınması, depolanması, ihracatı, ithalatı ve bertarafı.

Nükleer güvence kapsamında Kurum tarafından belirlenen madde, malzeme, ekipman, sistem, bileşen veya ilgili teknolojinin ihracatı ve ithalatı.

Radyasyon acil durum yönetimi.

Sonuç

Enerji sektörü ve nükleer enerji gibi kritik alanlar, düzenleyici kurumların dikkatli yönetimine ihtiyaç duyar. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), enerji kaynaklarının etkin, adil ve sürdürülebilir şekilde yönetilmesi için kapsamlı izin süreçleri ve denetim mekanizmaları geliştirmiştir. Bu mekanizmalar, piyasa oyuncularının sorumluluklarını yerine getirmelerini sağlarken, aynı zamanda tüketicilerin güvenli ve sürekli enerjiye erişimini teminat altına alır.

Diğer yandan, Nükleer Düzenleme Kurumu (NDK), Türkiye’nin nükleer enerjiye geçiş sürecinde önemli bir düzenleyici rol üstlenmiştir. Uluslararası standartlara uygun şekilde çalışan kurum, nükleer güvenlik ve radyasyondan korunma alanında belirlediği ilkelerle halkın ve çevrenin korunmasını sağlamayı hedeflemektedir.

Bu iki kurumun işleyişi, Türkiye’nin enerji hedeflerini gerçekleştirmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Hukuki ve teknik prosedürlerin karmaşıklığı göz önüne alındığında, ilgili tarafların uzman hukuki destek alarak sürece dahil olmaları kritik öneme sahiptir. Bu sayede, enerji sektörü daha şeffaf, güvenli ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşacaktır