OLAĞANÜSTÜ HAL KAPSAMINDA ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK ALANINDA ALINAN TEBDİRLERE İLİŞKİN CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİ
06.02.2023 tarihinde merkez üstü Kahramanmaraş olan ve 10 ili etkileyen 7.7 ve 7.6 büyüklüklerindeki deprem felaketi sebebi ile 06.02.2023 tarihinde gerçekleşen ve hali hazırda artçı depremler ile etkilenmeye devam eden 10 il kapsamında olağanüstü hâl (OHAL) ilan edilmiştir. Depremlerden etkilenen Kahramanmaraş, Gaziantep, Malatya, Diyarbakır, Kilis, Şanlıurfa, Adıyaman, Hatay, Osmaniye ve Adana illerinde çalışma ve sosyal güvenlik alanında çeşitli tedbirler alınmış olup söz konusu tedbirler 22.02.2023 tarihli 32112 sayılı Resmî Gazete ‘de yayımlanmıştır. 125 sayılı işbu kararname yayımı itibariyle yürürlüğe girmiş olup hükümleri Cumhurbaşkanı tarafından yürütülmektedir. Anılı kararname kapsamında yapılan düzenlemelerin detayları aşağıdaki gibidir.
1. Kısa Çalışma Uygulaması
Olağanüstü hâl süresince depremler nedeni ile işverenlerin Türkiye İş Kurumu’na yapacakları kısa çalışma başvuruları uyarınca, İşsizlik Sigortası Kanunu’nun Ek 2. maddesi uyarınca kısa çalışma ödeneği desteği sağlanacaktır. Bu durumda işverenlerin, depremlerden etkilenme durumuna göre olağanüstü hâl ilan edilen bölgeden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenecek il veya ilçelerde bulunan işyerleri ve veya depremler sebebi ile yıkık, acil yıkılacak, ağır veya orta hasarlı olduğunu belgeleyen işyerleri için uygunluk tespitinin tamamlanması beklenmeyecektir. Ancak işverenin hatalı bilgi ve/veya belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ödemeler, yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilecektir.
2. İstihdamın Korunmasına Yönelik Tedbirler
Olağanüstü hâl ilan edilen bölgelerde her türlü iş veya hizmet sözleşmesinin aşağıda sayılan haller dışında işveren tarafından feshedilemeyeceği belirlenmiştir. İstisna olarak sayılan durumlar şöyledir:
Yukarıda istisna olarak sayılan haller dışında iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline, sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki 4857 sayılı Kanun’un 39. Maddesince belirlenen aylık brüt asgari ücret tutarında çalışma ve iş kurumu il müdürlüklerince idari para cezası uygulanacaktır.
3. Nakdi Ücret Desteği
Olağanüstü hâl ilan edilen illerde, 06.02.2023 tarihi itibariyle iş sözleşmesi bulunan işçilerden, işvereni tarafından; 4447 sayılı Kanun’un Ek 2. Maddesi kapsamında depremlerin etkilerinden kaynaklı bölgesel kriz gerekçesiyle yapılan kısa çalışma başvurusuna istinaden yeni bir hak sahipliği oluşmayanlar, 06.02.2023 tarihi ve sonralarında 4447 sayılı Kanun’un 51/1-e uyarınca depremlerin etkilerinden kaynaklı işyerinin kapanması veya kapatılması sebebiyle iş sözleşmesi feshedilen ve aynı Kanun kapsamında yeni bir işsizlik ödeneği hak sahipliği oluşmayanlara aşağıdaki koşulların varlığı halinde nakdi ücret desteği verilecektir. Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak kaydıyla ve varsa daha önce başlatabilecek durumda olan hak sahiplerinden kalan süreler tamamlandıktan sonra, kısa çalışma uygulanan dönemde veya işsiz kaldıkları süre kadar olağanüstü hâl süresini geçmemek üzere İşsizlik Sigortası Fonu’ndan günlük 133,44-TL nakdi ücret desteği verilecektir. Söz konusu ödemelerden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılamayacaktır.
Bahsi geçen nakdi ücret desteğinden yararlanan kimselerden genel sağlık sigortalısı veya genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamında girmeyen kimselerin, genel sağlık sigortalısı sayılmalarına ve genel sağlık sigortasına ilişkin primlerinin İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanmasına karar verilmiştir.
İşverenin gerçeğe aykırı bilgi ve belge vermesi halinde yapılan fazla ödemeler, yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilecektir.
Nakdi ücret desteğine ilişin ödeme usul ve esasların belirlenmesinde ve nakdi ücret desteği sağlanmasına ilişkin tedbirlerin uygulanmasına ilişkin ortaya çıkabilecek tereddütlerin giderilmesinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yetkilidir.
4. Sürelere İlişkin Tedbirler
Olağanüstü hâl ilan edilen illerde yer alan işverenlerin, ücret kesme cezası kapsamında kesilen ve işçilerin eğitimi ve sosyal hizmetleri için kullanılıp harcanmak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı hesabına Bakanlıkça belirtilecek Türkiye’de kurulu bulunan ve mevduat kabul etme yetkisine haiz bankalardan birine kesintiden itibaren 1 ay içerisinde yatırılmak zorunda oldukları ücretleri yatırma sürelerinin olağanüstü hâl süresince uzatılmasına karar verilmiştir.
Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu kapsamındaki yetki tespitlerinin verilmesi, toplu iş sözleşmelerinin yapılması, toplu iş uyuşmazlıklarının çözümü ile grev ve lokavta ilişkin sürelerin olağanüstü hâl ilan edilen illerde olağanüstü hâl süresince uzatılmasına karar verilmiştir.
5. Sosyal Güvenlik Alanına İlişkin Tedbirler
Sosyal Güvenlik Kurumu; olağanüstü hâl süresince SGK tarafından Kurum bütçesinden finansmanı sağlanacak sağlık hizmetleri ile ilgili tedbirleri almaya, usul ve esasları belirlemeye yetkili kılınmıştır. Bu kapsamda yapılacak harcamalar SGK bütçesinden karşılanacaktır.
Olağanüstü hâl ilan edilen illerde bulunan yahut olağanüstü hâl ilan edilen illerde hizmet sunan sağlık hizmeti sunucularının avans ödemeleri, 06.02.2023 tarihi ve sonrasını kapsaması durumunda, OHAL süresince Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu madde 35’te düzenlenen ön ödeme hükmünden muaf tutulacaktır.
Olağanüstü hâl ilan edilen illerde bulunan yahut olağanüstü hâl ilan edilen illerde hizmet sunan sağlık hizmeti sunucuları tarafından SGK’na sunulması gereken ancak depremlerin etkileri sebebi ile temine dilemeyen sağlık giderlerinin ödenmesine esas fatura, belge ve ekleri fatura denetiminde aranmayabilir. Ayrıca, olağanüstü hâl ilan edilen illerde bulunan yahut buralarda hizmet sunan sağlık hizmet sunucularının fazla ve yersiz ödeme ile sözleşmeden kaynaklanan cezai şart borçları SGK tarafından olağanüstü hâl süresince ertelenebilecektir.
Olağanüstü hâl ilan edilen Kahramanmaraş, Gaziantep, Malatya, Diyarbakır, Kilis, Şanlıurfa, Adıyaman, Hatay, Osmaniye ve Adana illerine ilişkin çalışma ve sosyal güvenlik alanında getirilen tedbirler izah edilmiş olup konuya ilişkin herhangi bir sorunuz olur ise bizler ile iletişime geçmenizi rica ederiz.
Acil İletişim Hattı 7/24